Kiparski scenario u Bosni i Hercegovini je malo vjerovatan ali ukoliko bi se dogodio, ekonomski bi urušio i podijelio Republiku Srpsku
O kiparskom scenariju u BiH govore isključivo oni koji nisu upoznati sa turskom vojnom operacijom na Kipru 1974. godine, koji također nisu upoznati sa geografskim položajem i dužini linije razgraničenja između južnog i sjevernog Kipra, geografsko-pomorskom pristupu otoku od strane Grčke i Turske i drugim faktorima.
Linija razgraničenja između sjevernog (turskog) i južnog (grčkog) dijela Kipra nije duža od 150 kilometara. Udaljenost između Kipra i grčkog glavnog grada Atine je preko 850 kilometara, ili ako ćemo govoriti o najbližem grčkom otoku Kreti udaljenost je veća od 500 kilometara. Velika udaljenost Kipra od grčkog matičnog teritorija onemogućava pravovremenu i brzu reakciju u slučaju napada, te uveliko otežava logistički transport vojne opreme prema Kipru.
Sa druge strane udaljenost između Kipra i Turske nije veća od 100 kilometara, dok turska mornarica dugi niz godina posjeduje ozbiljnije kapacitete i mogućnosti da zračnim i pomorskim desantnom interveniše na Kipru. Ovo su neki od glavnih razloga zbog kojih se grčka strana nije usudila ozbiljnije narušiti primirje na Kipru, koje osiguravaju mirovne trupe Ujedinjenih nacija.
Uspješan kiparski scenario u Bosni i Hercegovini nije realno očekivati
Postoji nekoliko glavnih argumenata i razloga zbog kojih kiparski scenario u BiH nije realno očekivati. Dužina međuentitetske linije između Federacije i Republike Srpske je oko hiljadu kilometara. Kontrolisati vojno tako dugu liniju jednostavno nije moguće čak i da se Ujedinjene nacije povuku sa svih ostalih žarišta u svijetu i pošalju zadnjeg mirovnjaka kojeg imaju u BiH. O snagama EUFOR-a ili bilo kojim drugim mirovnim snagama nije vrijedno ni govoriti.
Drugi vrlo važan argument je da Republika Srpska nije jedna teritorijalna cjelina, koridor Brčko dijeli Republiku Srpsku teritorijalno na istočnu i zapadnu regiju. Ukoliko bi se bilo koje međunarodne snage usudile stati na entitetsku liniju, one bi teritorijalno podijelile i izolovale Republiku Srpsku.
Treći vrlo važan argument je ekonomska povezanost i ovisnost entiteta RS o trgovinskoj razmjeni sa entitetom Federacijom, te desetinama hiljada ljudi iz Republike Srpske koji dnevno odlaze na posao u Mostar, Sarajevo, Jelah, Tešanj i druge gradove u Federaciji.
To u praksi znači da ukoliko policija MUP-a RS blokira prolaz i transport na entitetskoj liniji, entitet Republika Srpska takvo nešto neće ekonomski moći preživjeti čak ni mjesec dana. U ovoj situaciji veliki broj ljudi će biti primoran da se iseli u susjednu Srbiju ili države Evropske unije u potrazi za ekonomskom egzistencijom.
Vrlo je diskutabilno koliko bi sama Srbija bila u mogućnosti da ekonomski plati cijenu secesije Republike Srpske jer manji entitet ne bi imao na koga drugog da se osloni. U kiparskom scenariju, država Turska je preuzela obavezu finansiranja gotovo svih potreba turske populacije i institucija na Kipru – koji se do danas nalazi pod izolacijom cijelog svijeta. Srbija jednostavno nema milijarde maraka koje bi nepovratno dala Republici Srpskoj.
Sjedinjene Države godinama pripremaju teren za vojnu intervenciju protiv srpskog separatizma u BiH i narušavanja Dejtona
Posljednjih godina američka politika prema Republici Srpskoj postaje sve više “militarizovana”. Zadnjih godina američki borbeni avioni F-16 su nekoliko puta nadlijetali nebo iznad Republike Srpske, dok u Oružane snage BiH se ulažu sve veća sredstva koja dolaze iz Sjedinjenih Američkih Država.
Američka vojska je također obučila pripadnike Oružanih snaga Bosne i Hercegovine kroz svoje JTAC program za pružanje i koordinaciju bliske zračne podrške kopnenim trupama naše vojske. Upravo ove godine je izvedena jedna takva vojna vježba na lokaciji od strateške važnosti kod Tuzle, u blizini Brčkog, gdje su pripadnici OS BiH zajedno sa američkim vojnicima navodili napade iz zraka američkih borbenih aviona.
Potencijalna linija fronta od hiljadu kilometara je ogroman problem čak i za najmoćnije svjetske vojske poput ruske vojske. U slučaju Ukrajine, liniju fronta od hiljadu kilometara ne može u potpunosti kontrolisati 350 hiljada ruskih vojnika, iako su opremljeni sofisticiranom opremom za izviđanje, moćnom avijacijom i dronovima. O problemima za prebacivanje trupa, naoružanja i logistike na tako dugoj liniji fronta najbolje može posvjedočiti ruska vojska koja je bila primorana izvoditi velika “taktička povlačenja” u Ukrajini.
Sa najavama za formiranje profesionalne vojne akademije za Oružane snage i uvođenje rezervnog sastava, kako to najavljuje ministar odbrane Zukan Helez, te namjensku industriju koja je sa ratom u Ukrajini doživjela značajan uspon, Bosna i Hercegovina će imati potencijal da odgovori na svaki pokušaj secesije koji bi došao iz Republike Srpske.
Autor: F.T
